TÂM LÝ TRẺ EM 0-6 TUỔI: NHỮNG ĐIỀU CHA MẸ CẦN BIẾT 

Tâm lý trẻ em từ 0 đến 6 tuổi là một thế giới phức tạp nhưng vô cùng thú vị. Đây là giai đoạn nền móng, nơi mọi tương tác, mọi trải nghiệm của con đều in dấu lên cấu trúc não bộ, định hình nhân cách và khả năng thích nghi xã hội sau này. Việc hiểu rõ tâm lý trẻ 0-6 tuổi không chỉ giúp cha mẹ giảm bớt căng thẳng mà còn tạo ra môi trường tốt nhất cho sự phát triển tâm lý trẻ em toàn diện.

I. Cột Mốc Vàng Trong Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em (0-6 Tuổi)

1. Giai đoạn 0-2 tuổi: Tầm quan trọng của Gắn kết An toàn (Secure Attachment)

Theo lý thuyết Gắn bó của John Bowlby, gắn kết an toàn là yếu tố tiên quyết.

• Đặc điểm: Trẻ nhận thức thế giới thông qua người chăm sóc chính. Nhu cầu vật chất và cảm xúc (đói, đau, sợ hãi) cần được đáp ứng nhất quán và kịp thời.
• Điều cha mẹ cần biết: Sự đáp ứng nhạy cảm của cha mẹ (khi con khóc, khi con tìm kiếm sự vỗ về) giúp trẻ hình thành niềm tin: “Thế giới này an toàn và mình được yêu thương.”
• Trẻ có gắn kết an toàn sẽ tự tin hơn khi khám phá thế giới (biết rằng có một “căn cứ an toàn” để quay về), dễ dàng điều chỉnh cảm xúc và xây dựng mối quan hệ lành mạnh sau này.

tâm lý trẻ 0-6 tuổi

2. Giai đoạn 2-4 tuổi: Đối phó với Khủng hoảng Tuổi Lên 3

• Trẻ bắt đầu phát triển ý thức về “Cái Tôi” (I/Me) và khao khát khẳng định tự chủ ở trẻ. Những cơn giận dữ, chống đối, hay “ăn vạ” là biểu hiện tự nhiên của việc con đang học cách tách biệt và kiểm soát môi trường.
• Đây không phải là sự bướng bỉnh, mà là một bước ngoặt phát triển. Việc cấm đoán hoặc trừng phạt quá mức sẽ triệt tiêu khả năng tự chủ ở trẻ.
• Cha mẹ cần giữ bình tĩnh, đặt giới hạn rõ ràng nhưng cho con quyền được lựa chọn (ví dụ: “Con muốn mặc áo màu xanh hay màu đỏ?”). Tâm lý trẻ em giai đoạn này cần sự đồng cảm, không phải sự kiểm soát.

3. Giai đoạn 4-6 tuổi: Nâng cấp Trí tuệ Cảm xúc Trẻ Em

• Trí tưởng tượng bùng nổ, phát triển tư duy logic và kỹ năng xã hội. Trẻ bắt đầu hiểu luật chơi, biết đồng cảm và tham gia các trò chơi đóng vai phức tạp. Khả năng điều chỉnh cảm xúc vẫn đang được hoàn thiện.
• Trí tuệ cảm xúc trẻ em (EQ) quan trọng hơn IQ. Trẻ cần được dạy để nhận diện, gọi tên và quản lý cảm xúc của mình.
• Đọc sách về cảm xúc, khuyến khích con kể chuyện, chơi các trò chơi đóng vai để con thực hành đặt mình vào vị trí người khác.

tâm lý trẻ 0-6 tuổi

II. Các Vấn Đề Tâm Lý Trẻ Em Cha Mẹ Cần Đặc Biệt Lưu

Cha mẹ cần theo dõi sát sao dấu hiệu tâm lý trẻ để kịp thời can thiệp, tránh để các vấn đề nhỏ trở nên nghiêm trọng.

1. Lo Lắng và Sợ Hãi (Rối Loạn Lo Âu)

• Biểu hiện: Trẻ tâm lý trẻ em thường sợ bóng tối, sợ xa mẹ (lo âu chia ly), sợ người lạ. Nếu nỗi sợ này quá dữ dội, kéo dài, hoặc ảnh hưởng đến giấc ngủ, ăn uống, cần quan tâm đặc biệt.
• Không nên chế giễu nỗi sợ của con. Thay vào đó, hãy đồng cảm (“Mẹ biết con sợ bóng tối”) và dạy con các chiến lược đối phó (dùng đèn ngủ, “hộp dũng cảm”).

2. Vấn đề Ngôn Ngữ và Giao Tiếp

• Trẻ 2 tuổi chưa nói được câu 2-3 từ; trẻ 3 tuổi không thể kể về một hoạt động đơn giản; trẻ 4-5 tuổi gặp khó khăn trong việc hiểu cảm xúc người khác.
• Tầm quan trọng: Ngôn ngữ là cánh cửa dẫn đến tư duy và xã hội. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng cần được đánh giá sớm (có thể là chậm nói, hoặc liên quan đến các rối loạn phát triển khác).

3. Khả Năng Tập Trung

• Đặc điểm: Trẻ mầm non thường dễ bị phân tán, nhưng khả năng tập trung sẽ tăng dần.
• Cho trẻ chơi các trò chơi cần sự kiên trì (xếp hình, tô màu, ghép tranh). Giúp trẻ hình thành thói quen hoàn thành một nhiệm vụ nhỏ trước khi chuyển sang việc khác.

tâm lý trẻ 0-6 tuổi

III. Vai Trò Của Cha Mẹ: Người Huấn Luyện Tâm Lý Trẻ Em

Để nuôi dưỡng tâm lý trẻ em khỏe mạnh, cha mẹ cần thực hiện ba vai trò quan trọng:

1. Người Phản Chiếu Cảm Xúc (Emotional Mirror): Lắng nghe con bằng sự chú ý tuyệt đối. Phản hồi lại cảm xúc của con bằng lời nói: “Con đang rất giận vì đồ chơi bị hỏng phải không?” Điều này giúp con học cách gọi tên cảm xúc của mình.
2. Người Thiết Lập Giới Hạn (Boundary Setter): Đặt ra các quy tắc nhất quán và công bằng. Giới hạn giúp trẻ cảm thấy an toàn và học được trách nhiệm. Trừng phạt là cấm đoán hành vi; giới hạn là hướng dẫn hành vi.
3. Người Cung Cấp Môi Trường Giàu Kích Thích (Rich Environment Provider): Trẻ học qua khám phá. Cung cấp sách, đồ chơi mở (khối gỗ, đất nặn), và cơ hội vui chơi ngoài trời để kích thích cả trí tuệ (IQ) và trí tuệ cảm xúc trẻ em (EQ).

Nếu cha mẹ cảm thấy quá tải hoặc lo lắng về bất kỳ dấu hiệu tâm lý trẻ nào, việc tìm đến dịch vụ tư vấn tâm lý trẻ em là một hành động dũng cảm và thông thái. Hãy nhớ rằng, việc đầu tư vào tâm lý trẻ em 0-6 tuổi chính là đầu tư vào hạnh phúc và thành công lâu dài của con.

tâm lý trẻ 0-6 tuổi

Đầu tư đúng lúc – Hiểu con đúng cách

Hiểu và đồng hành cùng tâm lý trẻ em 0–6 tuổi không chỉ là tình yêu thương, mà còn là nền tảng khoa học giúp cha mẹ, giáo viên và chuyên viên tâm lý phát hiện sớm các vấn đề, từ đó can thiệp hiệu quả để trẻ phát triển toàn diện.

Nếu bạn đang tìm một hướng đi chuyên sâu – thực tế – dễ ứng dụng, hãy khám phá khóa học đặc biệt của OM’E Việt Nam:

“Thực hành đánh giá tâm lý trẻ lứa tuổi mầm non (0–6 tuổi)”

Khóa học được thiết kế bài bản dựa trên tâm lý học phát triển và thực hành lâm sàng, dành cho:

• Cha mẹ muốn hiểu sâu hơn về hành vi, cảm xúc và sự phát triển tâm lý trẻ

• Giáo viên mầm non cần công cụ đánh giá, quan sát và hỗ trợ trẻ trong môi trường học đường

• Sinh viên, chuyên viên tâm lý mong muốn nâng cao kỹ năng thực hành đánh giá và can thiệp sớm

Nội dung nổi bật của khóa học:

• Hiểu rõ các giai đoạn phát triển tâm lý, cảm xúc và hành vi của trẻ 0–6 tuổi

• Thực hành sử dụng các công cụ, bảng kiểm và thang đo đánh giá phát triển tâm lý

• Nhận diện sớm dấu hiệu chậm phát triển, rối nhiễu cảm xúc – hành vi

• Ứng dụng kết quả đánh giá để xây dựng kế hoạch hỗ trợ và can thiệp phù hợp

Sau khóa học, bạn sẽ:

• Thành thạo quy trình đánh giá tâm lý trẻ mầm non

• Nâng cao kỹ năng quan sát, phân tích và lập báo cáo chuyên sâu

• Tự tin phối hợp cùng gia đình và nhà trường để giúp trẻ phát triển lành mạnh, hạnh phúc

ƯU ĐÃI ĐẶC BIỆT RA MẮT KHÓA HỌC

Giảm 60% học phí cho khóa học ra mắt tháng 11 
Giá gốc: 1.000.000đ → Chỉ còn 400.000đ
Thời gian áp dụng: 1/10 – 23/10

——————————–

OM’E VIỆT NAM 

Hotline/Zalo: 0966.000.643
Fanpage: OM’E Việt Nam
Website: ome.edu.vn

Địa chỉ: Số 116 Trần Vỹ, Phường Phú Diễn, Thành phố Hà Nội